Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka

Wczesne wspomaganie rozwoju to specjalistyczne zajęcia, z których skorzystać mogą potrzebujące go dzieci do czasu rozpoczęcia nauki w szkole.

Wczesne wspomaganie rozwoju: co to jest?

Wczesne wspomaganie rozwoju (WWR) to specjalistyczne zajęcia, których celem jest wspieranie rozwoju dziecka we wszystkich sferach jego funkcjonowania. Zajęcia w ramach WWR prowadzone mogą być przez różnych specjalistów, bo zarówno przez psychologów, jak i pedagogów oraz  przez logopedów. Dokładny wybór zajęć uzależniony jest od potrzeb dziecka.

Głównymi zadaniami specjalistów WWR są:  

• wspieranie rodziców dzieci objętych programem WWR, pomoc w zaakceptowaniu trudnej dla nich sytuacji, udzielanie informacji o dziecku i jego trudnościach, przygotowanie materiałów z ćwiczeniami, które rodzic może wykonywać z dzieckiem w domu; 

• diagnoza funkcjonalna dziecka w zakresie funkcji poznawczych i społecznych oraz poznanie jego mocnych i słabych stron, przeprowadzona na podstawie badań diagnostycznych, obserwacji i wywiadu z opiekunem dziecka; 

• opracowanie indywidualnego programu pomocy dziecku; program ten powinien być dopasowany do możliwości dziecka i uwzględniać wiele różnych oddziaływań terapeutycznych.

Przygotowując program pomocy, specjaliści sugerują się normami rozwojowymi i określają, jakie umiejętności powinno posiadać dziecko, aby uznać, że jego rozwój przebiega w sposób normatywny dla wieku. W przypadku stwierdzenia, że jakiś obszar/ obszary nie rozwijają się prawidłowo, są one przedmiotem oddziaływań WWR.  

Do oddziaływań tych mogą należeć: 

• wspomaganie aktywności społecznej: 

  • wdrażanie do prawidłowego funkcjonowania w grupie, 

  • kształtowanie zachowań społecznych, 

  • angażowanie i zachęcanie do czynnego uczestnictwa w życiu grupy, 

  • zachęcanie do inicjowania i uczestniczenia we wspólnych zabawach z rówieśnikami, 

  • kształtowanie umiejętności dostosowywania się do obowiązujących zasad społecznych, 

  • zwiększanie kompetencji społecznych i umiejętności adaptacyjnych, 

  • kształtowanie wizualizacji zasad i oczekiwań społecznych, 

  • zwiększenie regulacji i samoświadomości emocjonalnej, 

  • praca nad regulacją zachowań; 

• wspomaganie aktywności językowej: 

  • wzbogacenie słownictwa czynnego i biernego, 

  • ćwiczenia koncentracji, 

  • ćwiczenia uwagi słuchowej i wzrokowej, 

  • rozwijanie rozumienia języka, 

  • poszerzenie funkcji używania komunikatów słownych, 

  • nauka budowania dłuższych wypowiedzi, 

  • nauka rozumienia pytań, 

  • kształtowanie umiejętności dialogu, 

  • stymulacja rozwoju zabaw tematycznych, językowych i zabaw z regułami; 

• wspomaganie aktywności poznawczej: 

  • wspomaganie kształtowania zdolności zapamiętywania, 

  • kształtowanie zdolności myślenia abstrakcyjnego, 

  • wspomaganie przetwarzania wzrokowo-przestrzennego, 

  • wspomaganie przetwarzania bodźców sensorycznych, 

  • wspieranie umiejętności koncentracji uwagi, 

  • pomoc w rozwijaniu mocnych stron i zainteresowań, 

  • stymulacja poznania wielozmysłowego. 

Ponadto w przypadku dzieci, u których stwierdza się zaburzenia psychoruchowe (duża i mała motoryka) lub zaburzenia będące wynikiem nieprawidłowości w rozwoju sensorycznym (zdolności związane ze zmysłem wzroku, słuchu, dotyku), oddziaływania WWR skupiają się na wyrównaniu deficytów w tych obszarach.  

Które dzieci mogą skorzystać z WWR?

Wczesne wspomaganie rozwoju przysługuje tym dzieciom, u których stwierdzone zostanie opóźnienie rozwoju. Mówiąc konkretnej, wśród problemów, których stwierdzenie bywa wskazaniem do WWR, wymienić można przede wszystkim:

• zaburzenia ze spektrum autyzmu,
• niepełnosprawność intelektualną,
• opóźnienie rozwoju mowy,
• opóźnienie rozwoju ruchowego,
• znaczne wady wzroku,
• deficyty słuchu.

Dzieci mogą korzystać z WWR od momentu stwierdzenia u nich nieprawidłowości rozwojowych do chwili rozpoczęcia przez nie nauki w szkole. Istotne jest, aby oddziaływania terapeutyczne wdrażać możliwie jak najwcześniej: im szybciej zostaną one rozpoczęte, tym większe stają się szanse na to, że uda się zniwelować deficyty rozwojowe u dziecka.

Co zrobić, aby dziecko mogło korzystać z WWR?

Do tego, aby dziecko mogło korzystać z wczesnego wspomagania rozwoju, konieczne jest posiadanie orzeczenia o potrzebie WWR. Takie orzeczenie uzyskać można w poradni psychologiczno-pedagogicznej (PPP).

WWR to pomoc nie tylko dla dziecka

Wczesne wspomaganie rozwoju pomaga nie tylko dziecku, ale i jego rodzinie. Opiekunom zapewniana jest chociażby psychoedukacja, której istotą jest wyjaśnianie, skąd mogą brać się występujące u malucha trudności, a także informowanie o tym, jak rodzice powinni reagować w razie przejawiania przez ich pociechę nieprawidłowych zachowań.